Adriaen Jansz. van Ostade (1610-1685) is een bekende Haarlemse kunstenaar uit de Gouden Eeuw.
Hij staat veelal bekend om zijn ietwat spottende boerentaferelen.
Er staan ruim achthonderd schilderijen, een honderdtal aan tekeningen en aquarellen en een aantal etsen op zijn naam.
De kunstschilder is in de leer geweest bij Frans Hals en was lid van de Haarlemse schildersgilde en schutterij.

Hij was de oudste zoon van Jan Hendricx Ostade, die uit het gehucht Ostade in het huidige Asten kwam. Zowel Adriaen als zijn broer Isaac namen de naam "Van Ostade" aan toen ze schilder werden. Van Ostade trouwde in 1638. Zijn vrouw overleed in 1640, waarna Adriaen van Ostade hertrouwde. In 1666 werd hij opnieuw weduwnaar. Haarlem was in de Gouden Eeuw een van de belangrijkste en welvarendste steden van Holland. De bloei en de vrijheid van de stad trok veel Vlaamse en Hollandse schilders aan, wat Haarlem als kunststad versterkte.

Van Ostade  was in de leer bij Frans Hals, maar verschilde sterk van zijn leermeester en zijn rivaal Rembrandt in de onderwerpen die hij koos: zij hadden een voorkeur om de regenten, adel en groots meeslepende Bijbelverhalen te schilderen. Andere belangrijke rivalen zoals de beroemde Antwerpse schilders David Teniers de Jonge en Adriaen Brouwer kozen net als Van Ostade voor de arme laag van de bevolking, maar deden dit in een andere stijl (Teniers) of misten de diepgang van Van Ostade (Brouwer). Teniers schetste een onrealistisch romantisch beeld van de hardwerkende en weinig verdienende boeren en dorpelingen. Zijn doeken waren overgoten met zonlicht, toonden goudomlijste korenvelden en welvarende mensen. Eén verklaring is dat het Brabant, waar Teniers werkte, minder getroffen was door de Tachtigjarige Oorlog en dat de zaken hier voorspoediger gingen. Een andere, meer waarschijnlijke verklaring, is dat Teniers´ klanten een voorkeur hadden voor romantische werkjes met mooie mensen.

Een ander verschil met Teniers is de aard van het werk: Teniers koos voor een serieus penseel terwijl Van Ostades werk vrolijk is alsof hij wil zeggen: ieder mens vindt geluk. Adriaen Brouwer bediende zich ook van deze vrolijke stijl. Hij is waarschijnlijk, net als Van Ostade, leerling geweest van Frans Hals en werd net als Van Ostade beïnvloed door het uitbundige penseel van zijn leermeester. Ook wisselde Brouwer, na zijn komst te Haarlem, zijn lichte stijl met veel heldere kleuren in voor een donker en meer sober kleurengamma, waarbij grijzen en bruinen overheersen. De rol van Brouwer is lastig te bepalen omdat zijn werken niet gedateerd zijn en er weinig bekend is over zijn leven. Verhalen over hem zijn onbetrouwbaar en hoogst ongeloofwaardig